Lojistik Terimler Sözlüğü

Lojistik Terimleri Sözlüğü

Lojistik Terimleri Sözlüğü
Lojistik sektörü, karmaşık ve çok aşamalı süreçleri kapsayan dinamik bir alandır. Bu alanda başarılı olabilmek için, lojistik terimlerin ne anlama geldiğini ve nasıl kullanıldığını bilmek büyük önem taşır. Lojistik terimleri sözlüğü, sektörde sıkça karşılaşılan kavramların açıklamalarını sunarak, bu alanda çalışanların veya sektöre yeni adım atanların, terimlerin nedir, ne demek ve anlamı gibi sorularına cevap bulmalarını sağlar. Lojistik süreçlerde kullanılan bu terimler, tedarik zincirinin her aşamasında doğru bilgi akışını ve süreç yönetimini destekler. Özellikle taşımacılık, depolama, gümrükleme ve envanter yönetimi gibi alanlarda, doğru terim bilgisi, operasyonların verimliliğini artırır. Bu sözlük, lojistik dünyasında sıkça kullanılan teknik terimlerin anlamlarını daha anlaşılır ve erişilebilir hale getirerek, sektörde bilgi düzeyini artırmak ve iletişimi güçlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.

A

A ile Başlayan Lojistik Terimleri

Acil Teslimat (Express Delivery)
Acil teslimat, zaman açısından kritik olan yüklerin en hızlı şekilde teslim edilmesini sağlayan özel bir lojistik hizmet türüdür. Genellikle tıbbi malzemeler, önemli belgeler veya müşteri taleplerine acil olarak yanıt verilmesi gereken durumlarda tercih edilir. Acil teslimat hizmetlerinde, yükün hızlı bir şekilde taşınabilmesi için özel güzergahlar ve taşıma yöntemleri kullanılır. Bu tür teslimatlar, standart lojistik hizmetlere göre daha yüksek maliyetli olabilir; ancak, zamanın önemli olduğu durumlarda büyük avantaj sağlar.

A.T.A Karnesi
A.T.A Karnesi, uluslararası ticarette geçici ithalat ve ihracat işlemlerinde kullanılan, gümrük işlemlerini kolaylaştıran özel bir belgedir. İstanbul Sözleşmesi’ne dayanarak düzenlenen bu belge, ticarete taraf ülkeler arasında herhangi bir ek belge gerektirmeden yüklerin geçici olarak ithal ve ihraç edilmesine olanak tanır. Bu sayede, malların sınır geçişleri sırasında bürokratik işlemler en aza indirilerek zaman kazanılır. A.T.A Karnesi’nin geçerlilik süresi genellikle bir yıldır ve özellikle fuar, sergi, spor etkinlikleri gibi geçici ithalat gerektiren durumlarda kullanılır. Böylece firmalar, gümrük vergisi ödemeden mallarını kısa süreli olarak başka ülkelere götürebilir ve geri getirebilir.

Acente
Acente, lojistik sektöründe belirli bir merkeze bağlı olarak, lojistik firması adına başka bölgelerde faaliyet gösteren kuruluş veya bireyleri ifade eder. Acente, ana firmaya bağlı olarak belirli lojistik hizmetlerini gerçekleştirir ve bu sayede firmanın geniş bir coğrafi alanda hizmet sunabilmesini sağlar. Özellikle uluslararası lojistik operasyonlarda, acenteler büyük önem taşır çünkü yerel bilgiye sahip olmaları sayesinde ithalat, ihracat ve gümrükleme süreçlerini hızlandırırlar. Acente, ana firmanın belirlediği hizmet standartlarına uygun olarak çalışır ve müşteri memnuniyetini sağlamak için gerekli lojistik operasyonları yerine getirir.

ADR (Tehlikeli Madde Taşımacılığı)
ADR, tehlikeli maddelerin karayolu ile güvenli bir şekilde taşınmasını düzenleyen uluslararası bir anlaşmadır. Patlayıcı, yanıcı, korozif gibi tehlikeli özelliklere sahip maddelerin taşınmasında belirli standartlara uyulması gerekmektedir. Bu standartlar, tehlikeli maddeleri taşıyan araçların ve sürücülerinin sahip olması gereken özellikler ve belgelere ilişkin düzenlemeleri içerir. ADR belgesi, sürücüler için zorunlu olan ve tehlikeli madde taşımacılığı yapabilmeleri için gereken bir eğitim sürecini de kapsar. ADR kuralları, tehlikeli madde taşıyan araçların yol güvenliğini, uygun ambalajlamayı ve yükün sınıflandırılmasını içerir, böylece olası kazaların önüne geçmeyi amaçlar.

Aktarma
Aktarma, bir lojistik operasyon sırasında yükün bir taşıma aracından diğerine yüklenmesi işlemidir. Bu işlem sırasında yük, herhangi bir değişikliğe uğramadan ve fiziki bir işleme tabi tutulmadan, doğrudan bir başka araca aktarılır. Aktarma, genellikle farklı taşıma modlarının kullanıldığı (örneğin, denizden karaya) intermodal taşımacılık süreçlerinde yaygın olarak uygulanır. Yükün farklı araçlar arasında transfer edilmesi, taşımacılık sürecinde esneklik sağlar ve ürünlerin en hızlı ve ekonomik şekilde nihai varış noktasına ulaştırılmasına olanak tanır. Aktarma süreçlerinde dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlar, yükün güvenli bir şekilde taşınması ve zaman kaybının en aza indirilmesidir.

Alıcı
Alıcı, lojistik süreçte yükü teslim alan tarafı ifade eder. Lojistik operasyonların tamamlanması ve başarılı bir teslimat sağlanması için alıcı tarafın doğru bir şekilde belirlenmesi ve iletişim bilgilerinin eksiksiz olması önemlidir. Alıcı, yükün nihai varış noktasına ulaştığında malları teslim alır ve bu teslimat sırasında sevkiyatın doğru ve eksiksiz olduğundan emin olur. Alıcı, lojistik sürecin son halkası olarak, taşıma sırasında oluşabilecek olası sorunların çözülmesinde de önemli bir rol oynar. Bu nedenle, alıcının yükün durumunu kontrol etmesi ve teslimat sırasında gerekli evrak işlemlerini tamamlaması gerekmektedir.

Ambar
Ambar, taşınan yüklerin belirli bir süre bekletilmesi gereken durumlarda kullanılan kapalı veya açık depolama alanlarıdır. Lojistik süreçlerde, yüklerin sevkiyat öncesi veya sonrası geçici olarak depolanması gerektiğinde ambarlardan yararlanılır. Bu alanlar, yüklerin güvenli bir şekilde muhafaza edilmesine olanak tanır ve gerektiğinde ürünlerin elleçlenmesi, paketlenmesi veya sınıflandırılması işlemlerine de ev sahipliği yapar. Ambarlar, taşınan ürünlerin niteliğine göre kapalı ya da açık olarak tasarlanabilir ve bu sayede her türlü ürünün uygun koşullarda saklanması sağlanır. Örneğin, gıda ürünleri için soğuk hava depoları kullanılırken, dayanıklı malzemeler için açık ambarlar tercih edilebilir.

Antrepo (Bonded Warehouse)
Antrepo, gümrük kontrolü altındaki malların, gümrük işlemleri tamamlanana kadar bekletildiği özel depo alanlarıdır. Uluslararası ticarette sıkça kullanılan antrepolar, ürünlerin gümrük vergileri ödenmeden geçici olarak depolanmasına olanak tanır. Bu sayede ithalatçı firmalar, ürünlerin satışını gerçekleştirmeden veya başka bir ülkeye transit olarak göndermeden önce, ürünleri güvenli bir şekilde depolayabilirler. Antrepo sistemi, işletmelere vergi avantajı sağladığı gibi, ürünlerin pazara sunulma zamanını da esnek hale getirir. Antrepo kullanımı, özellikle büyük hacimli ve değerli ürünlerin ticaretinde sıkça tercih edilir.

Ara Depo
Ara depo, lojistik süreçte ürünlerin nihai sevkiyatına kadar geçici olarak bekletildiği depolama alanıdır. Sevkiyatın bir aşamasında ürünlerin ara depoda bekletilmesi, lojistik operasyonun daha esnek ve planlı bir şekilde yürütülmesini sağlar. Ara depolar, ürünlerin geçici olarak saklanmasının yanı sıra yeniden paketlenmesi, etiketlenmesi veya kalite kontrol işlemlerinin yapılması gibi katma değerli hizmetler de sunar. Bu depolar, sevkiyat sürecinde lojistik zincirin aksamadan işlemesine katkıda bulunur.

Asgari Stok Düzeyi
Asgari stok düzeyi, bir işletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için depoda bulundurması gereken minimum ürün miktarıdır. Bu düzey, müşteri taleplerinin karşılanabilmesi ve üretim sürecinin kesintiye uğramaması açısından kritik öneme sahiptir. Asgari stok düzeyi, işletmenin ihtiyaç duyabileceği acil durum stoklarını içerir ve olası tedarik problemlerine karşı güvence sağlar. Stok yönetimi kapsamında asgari stok düzeyinin belirlenmesi, işletmelerin stok maliyetlerini optimize etmelerine ve müşteri taleplerine hızlı yanıt vermelerine yardımcı olur.

Ağırlık Hacim Oranı (Weight Volume Ratio)
Ağırlık hacim oranı, lojistik süreçlerde taşıma maliyetinin hesaplanmasında kullanılan önemli bir parametredir. Yükün ağırlığı ile hacmi arasındaki oran, taşıma maliyetlerini doğrudan etkiler. Özellikle hava taşımacılığında, hafif ama hacimli yüklerin taşınmasında bu oran dikkate alınarak taşıma ücreti belirlenir. Ağırlık hacim oranı, yükün kapladığı alan ile ağırlığı arasındaki dengeyi ifade eder ve lojistik firmalarının taşıma kapasitesini verimli kullanmalarını sağlar.

B

B ile Başlayan Lojistik Terimleri

Bekleme Süresi
Bekleme süresi, lojistik süreçlerde yükün veya malın belirli bir süre boyunca fiziki olarak hareket etmediği süreyi ifade eder. Bu süreç, genellikle yükleme, boşaltma veya gümrük işlemlerinin beklenmesi gibi nedenlerle oluşabilir. Bekleme süresi, taşıma operasyonlarında verimliliği etkileyen önemli bir faktördür ve bu sürenin minimize edilmesi, maliyetlerin azaltılması açısından büyük önem taşır. Limanlarda, depolarda veya sınır kapılarında yükün bekletilmesi durumunda bekleme süresi yaşanır ve bu durum taşıma maliyetlerini artırabilir.

Beyan Tutarı
Beyan tutarı, lojistik hizmet kapsamında gönderici tarafından belirtilen yük veya ürünün değeridir. Taşıma sürecinde malın sigorta işlemleri ve gümrük beyannameleri gibi aşamalarda beyan tutarı büyük önem taşır. Beyan edilen değer, taşınan malın türüne, miktarına ve değerine göre değişir. Doğru beyan tutarı, olası hasar durumlarında tazminat sürecinin doğru yürütülmesini sağlar. Bu nedenle, beyan tutarının doğru ve eksiksiz olarak belirtilmesi taşıma güvenliği açısından önemlidir.

Blok Tren (Unit Train)
Blok tren, demiryolu taşımacılığında bir katarın tamamının tek bir yüke tahsis edilmesi durumudur. Bu tür taşıma, genellikle büyük hacimli ve aynı türden yüklerin taşınmasında kullanılır ve yükün tek bir firmaya ait olması zorunludur. Blok tren taşımacılığı, yüklerin bir noktadan başka bir noktaya hızlı ve kesintisiz bir şekilde ulaştırılmasını sağlar. Bu yöntem, demiryolu taşımacılığının verimli kullanılmasını sağlarken, maliyetlerin de düşürülmesine yardımcı olur. Blok tren taşımacılığı, özellikle maden, çelik ve kimya sektörlerinde sıkça tercih edilir.

Barkod (Barcode)
Barkod, lojistik süreçlerde ürünlerin takibi ve tanımlanması için kullanılan bir kodlama sistemidir. Genellikle çizgi ve sayılardan oluşan bu kodlar, depolama, taşıma ve dağıtım süreçlerinde ürünlerin hızlı bir şekilde tanımlanmasına ve izlenmesine olanak tanır. Barkod sistemi, envanter yönetimi, sipariş hazırlama ve sevkiyat süreçlerinin daha verimli yürütülmesini sağlar. Ürünlerin barkod ile etiketlenmesi, manuel hataların azalmasına ve operasyonların hızlanmasına katkıda bulunur. Barkodlar, el terminalleri veya barkod okuyucular kullanılarak okunur ve bu sayede ürünlerin lojistik zincirindeki hareketleri anlık olarak izlenebilir.

Bölgesel Dağıtım Merkezi (RDC – Regional Distribution Center)
Bölgesel dağıtım merkezi, lojistik süreçlerde belirli bir bölgeye yönelik dağıtım faaliyetlerinin yürütüldüğü merkezdir. RDC’ler, belirli bir coğrafi bölgedeki müşterilere veya bayilere ürünlerin daha hızlı ve düşük maliyetle ulaştırılmasını sağlar. Bu merkezler, ürünlerin depolanması, siparişlerin hazırlanması ve sevkiyatın organize edilmesi gibi işlemleri gerçekleştirir. Bölgesel dağıtım merkezleri, özellikle büyük ölçekli lojistik operasyonlarda ve perakende sektöründe, teslimat sürelerini kısaltmak ve müşteri memnuniyetini artırmak amacıyla kullanılır.

Boyutlandırma (Dimensioning)
Boyutlandırma, taşınacak yükün hacimsel ve fiziksel ölçülerinin belirlenmesi işlemidir. Lojistik süreçlerde ürünlerin boyutlarının doğru bir şekilde belirlenmesi, taşıma maliyetlerinin hesaplanması ve uygun taşıma aracının seçilmesi açısından önemlidir. Boyutlandırma işlemi, özellikle parsiyel taşımacılık ve depolama süreçlerinde, alanın verimli kullanılması için gereklidir. Ürünlerin boyutları, taşıma sırasında oluşabilecek hasar risklerini de etkileyebileceği için, doğru boyutlandırma yapmak büyük önem taşır.

Boşaltma Noktası
Boşaltma noktası, taşınan yüklerin teslimat amacıyla araçtan indirildiği yerdir. Boşaltma noktası, depo, fabrika, inşaat sahası gibi çeşitli yerlerde olabilir. Boşaltma sürecinde yükün hasar görmeden indirilmesi, lojistik sürecin önemli bir parçasıdır. Boşaltma noktasında dikkat edilmesi gereken unsurlar arasında uygun ekipman kullanımı, iş güvenliği önlemleri ve yükün doğru yere indirildiğinden emin olunması yer alır.

Bağlantılı Taşıma (Combined Transport)
Bağlantılı taşıma, aynı taşıma sürecinde iki veya daha fazla taşıma türünün (karayolu, denizyolu, demiryolu, havayolu gibi) birlikte kullanılması durumudur. Bu yöntem, genellikle uzak mesafelerde ekonomik ve hızlı taşıma sağlamak amacıyla tercih edilir. Örneğin, bir yükün denizyolu ile limana taşınmasının ardından, karayolu ile nihai varış noktasına ulaştırılması bağlantılı taşımaya örnektir. Bu tür taşıma, farklı taşıma modlarının avantajlarını bir araya getirerek lojistik operasyonları daha verimli hale getirir.

Bakiye Stok (Residual Stock)
Bakiye stok, bir ürünün belirli bir süreç sonunda depoda kalan miktarını ifade eder. Bakiye stok, stok kontrolü ve planlaması açısından önemlidir, çünkü işletmenin gelecekteki üretim ve satış faaliyetlerine uygun şekilde ürün tedarik etmesine yardımcı olur. Stok seviyelerinin belirli bir düzeyde tutulması, maliyetlerin kontrol edilmesini ve müşteri taleplerinin zamanında karşılanmasını sağlar.

Bekleme Ücreti (Demurrage Charge)
Bekleme ücreti, lojistik taşıma sürecinde aracın belirli bir süre boyunca bekletilmesi durumunda oluşan ek maliyettir. Genellikle yükleme veya boşaltma işlemlerinde yaşanan gecikmeler nedeniyle ortaya çıkar. Bekleme süresinin uzaması, taşıma aracının verimli kullanılmasını engellediğinden, lojistik firmaları bu tür beklemeler için ek ücret talep edebilir. Bekleme ücretinin minimize edilmesi, lojistik operasyonların planlı ve zamanında yürütülmesi ile mümkündür.

Beyanname
Beyanname, uluslararası ticarette ürünlerin gümrükte beyan edilmesi için kullanılan resmi bir belgedir. Bu belge, taşınan ürünlerin türünü, miktarını ve değerini belirtir ve gümrük işlemlerinin doğru bir şekilde yapılabilmesi için gereklidir. Beyanname, ithalat ve ihracat süreçlerinde yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlar ve taşıma sürecinin yasal gerekliliklere uygun şekilde yürütülmesini temin eder.

C – Ç

C ile Başlayan Lojistik Terimleri

CMR Sigortası
CMR sigortası, uluslararası karayolu taşımacılığında, CMR Anlaşması çerçevesinde taşınan malların olası hasar, kayıp veya gecikme durumlarına karşı güvence altına alınmasını sağlayan bir sigorta türüdür. CMR sigortası, taşıyıcının sorumluluğunu belirli bir limite kadar korur ve taşıma sırasında meydana gelebilecek beklenmeyen durumlara karşı mali güvence sağlar. Bu sigorta türü, özellikle sınır ötesi taşımacılıkta taşıyıcı ve göndericiler için önemli bir risk yönetim aracıdır.

CAF (Currency Adjustment Factor)
CAF, döviz kuru dalgalanmalarının navlun bedeline yansıtılması amacıyla kullanılan bir maliyet faktörüdür. Özellikle uluslararası taşımacılık işlemlerinde, döviz kurundaki değişiklikler nedeniyle taşıma maliyetlerinde artış veya azalış yaşanabilir. CAF, bu değişikliklerin etkisini dengelemek ve taşımacılık maliyetlerini daha adil bir şekilde belirlemek amacıyla uygulanır. Navlun bedeline eklenen bu faktör, taşıyıcı ve müşteriler arasında maliyet dalgalanmalarının oluşturabileceği olumsuz etkileri minimize eder.

CMR Anlaşması
CMR Anlaşması, uluslararası karayolu taşımacılığında kullanılan ve belirli standartlara bağlı olarak düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir. CMR, yükün iyi durumda teslim alındığını, belirtilen şartlarla teslim edileceğini ve taşıma sürecinde oluşabilecek sorumlulukları tanımlayan hukuki bir belgedir. CMR belgesi, lojistik firması, gönderici ve alıcı arasındaki yasal hak ve yükümlülükleri belirler ve olası anlaşmazlık durumlarında başvurulacak hukuki bir dayanak sağlar. Bu anlaşma, yük taşınırken oluşabilecek hasar veya kayıplar durumunda tarafların sorumluluklarını netleştirir.

CPT (Carriage Paid To)
CPT, uluslararası ticarette bir malın taşınması sırasında satıcının taşıma masraflarını üstlenerek malı belirlenen noktaya kadar taşımacılık firmasına teslim etmesi anlamına gelir. Bu terim, satıcının malın bedelini ve navlun bedelini karşıladığı, ancak yükün teslim noktasına ulaşması sırasında oluşabilecek risklerin alıcıya geçtiği bir teslim şeklidir. Bu nedenle satıcı taşıma sürecindeki ana maliyetleri karşılar, ancak risk transferi taşıyıcıya teslim edildiğinde gerçekleşir.

Çapraz Sevkiyat (Cross Docking)
Çapraz sevkiyat, tedarikçiden alınan ürünlerin depolama aşamasına geçmeden doğrudan müşteriye sevk edilmesi sürecidir. Bu yöntem, stoklama ihtiyacını ortadan kaldırarak lojistik süreçlerde hız ve maliyet avantajı sağlar. Ürünler, tedarikçiden geldikten sonra taşıma kabı değiştirilmeden, müşteri taleplerine uygun olarak ayrıştırılarak varış noktalarına sevk edilir. Çapraz sevkiyat, tedarik zincirinde verimliliği artırır ve müşteri taleplerine hızlı yanıt verilmesine olanak tanır.

Çeki Listesi
Çeki listesi, taşınan kargonun içinde bulunan yüklerin ayrıntılarını gösteren bir listedir. Bu listede, yükün ağırlığı, ebatları, adet ve parça sayıları, alıcı bilgileri ve diğer iletişim detayları yer alır. Çeki listesi, yükün taşınması sırasında oluşabilecek olası anlaşmazlıkların önüne geçmek için kullanılır ve alıcının kargonun durumunu kontrol etmesine olanak sağlar. Bu belge, taşınan yükün detaylarının eksiksiz ve doğru bir şekilde belgelendiği, lojistik süreçte önemli bir rol oynar.

CMR Karayolu Taşıma Belgesi (CMR International Consignment Note)
CMR Karayolu Taşıma Belgesi, uluslararası karayolu taşımacılığında kullanılan ve yükün lojistik firması tarafından alıcıya teslim edilmek üzere teslim alındığını belgeleyen hukuki bir dokümandır. CMR belgesi, taşıma sırasında yükün hangi şartlarda taşınacağını ve teslim edileceğini belirtir. Bu belge, gönderici, taşıyıcı ve alıcı arasındaki yükümlülüklerin net bir şekilde tanımlanmasını sağlar ve taşıma sırasında oluşabilecek herhangi bir sorunda tarafların sorumluluklarını belirler. CMR, uluslararası lojistikte taşıma sürecinin güvenilirliğini ve şeffaflığını artırır.

CMR Anlaşması
CMR Anlaşması, uluslararası karayolu lojistiği kapsamında imzalanmış olan ve belirli ülkeler arasında geçerli olan bir taşıma sözleşmesidir. Bu sözleşme, taşımacılık sırasında meydana gelebilecek zarar ve kayıplara karşı tarafların yasal hak ve yükümlülüklerini tanımlar. Bu anlaşma, taşıyıcının yükü alıcısına belirlenen şartlarda ve iyi durumda teslim etmesini ve teslim sürecinde meydana gelebilecek hasarların sorumluluğunun belirlenmesini sağlar.

Çapraz Dokümantasyon (Cross Documentation)
Çapraz dokümantasyon, bir lojistik operasyonda, malın bir noktadan diğerine taşınması sürecinde, farklı tedarikçi ve müşteriler arasında farklı belgelerin kullanılmasını ifade eder. Bu işlem, bir sevkiyatın birden fazla alıcıya veya tedarikçiye dağıtılması gerektiğinde kullanılır ve bu süreçte her bir taraf için ayrı belgeler düzenlenir. Çapraz dokümantasyon, sevkiyat sürecinin karmaşık hale geldiği durumlarda, tüm tarafların ihtiyaç duyduğu belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanmasını sağlar.

Çıkış Limanı (Port of Discharge)
Çıkış limanı, uluslararası taşımacılıkta yükün taşındığı gemiden indirildiği limandır. Bu liman, yükün nihai varış noktası ya da başka bir taşıma aracıyla taşınmak üzere aktarma yapılacak nokta olabilir. Çıkış limanı, yükün teslim edileceği yer olarak gümrük işlemlerinin yapıldığı ve yükün sevk edilmek üzere bekletildiği yer olarak da tanımlanabilir. Liman, yükün gemiden indirilip alıcıya teslim edilmesi sürecinde lojistik zincirin kritik bir parçasıdır.

D

D ile Başlayan Lojistik Terimleri

Dağıtılmış Stok
Dağıtılmış stok, aynı malzemenin veya ürünün farklı depo veya lojistik merkezlerinde bulundurulması durumudur. Bu yöntemin amacı, malzemenin çeşitli noktalarda hazır bulundurulmasıyla teslimat sürelerini azaltmak ve müşteri taleplerine daha hızlı yanıt verebilmektir. Dağıtılmış stok, büyük bir coğrafi alanda hizmet veren lojistik firmaları için avantaj sağlar. Böylece stokların tek bir depoda toplanması yerine, bölgelere yayılması sayesinde ihtiyaç duyulan ürünler daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle teslim edilebilir.

Dağıtım
Dağıtım, bir ürünün üretim noktasından son kullanıcıya veya bir ara noktaya teslim edilmesi sürecini ifade eder. Dağıtım sürecinde, ürünlerin depolanması, taşınması ve teslimat işlemleri organize edilir. Lojistik hizmetlerin önemli bir parçası olan dağıtım, belirlenen teslimat noktalarına ürünlerin zamanında ve güvenli bir şekilde ulaştırılmasını amaçlar. Dağıtım sürecinde en uygun taşıma araçlarının seçimi ve güzergah planlaması büyük önem taşır.

Dağıtım Ağı
Dağıtım ağı, bir ürünün veya hizmetin sevk noktasından teslim noktasına kadar geçen süreçte yer aldığı tüm depo, güzergah, satış noktası gibi öğelerin oluşturduğu sistemdir. Dağıtım ağı, ürünlerin depolama, elleçleme, taşıma ve nihai teslimat aşamalarını kapsar. Lojistik firmaları, bu ağı etkin bir şekilde planlayarak ürünlerin hızlı ve ekonomik şekilde dağıtılmasını sağlar. Dağıtım ağının verimliliği, müşteri memnuniyeti ve lojistik operasyonların maliyet kontrolü açısından oldukça önemlidir.

Dağıtım Kanalı
Dağıtım kanalı, işletmelerin ürettikleri ürünlerin veya sundukları hizmetlerin, üretim noktasından tüketiciye ulaştığı süreçte izlediği güzergahların tümünü ifade eder. Üretimden tüketiciye uzanan bu süreçte, toptancı, perakendeci ve lojistik firmaları gibi çeşitli aracılar bulunur. Dağıtım kanalı, ürünlerin en verimli şekilde nihai kullanıcıya ulaşmasını sağlarken, lojistik maliyetlerin minimize edilmesine de katkıda bulunur.

Dağıtım Merkezi
Dağıtım merkezi, tedarikçilerden gelen ürünlerin, dağıtım aşamasına geçilmeden önce depolandığı ve sevkiyat işlemlerinin organize edildiği lojistik tesislerdir. Bu merkezlerde ürünlerin elleçlenmesi, ambalajlanması ve depolanması gibi katma değerli işlemler yapılır. Dağıtım merkezleri, ürünlerin doğru miktarda ve zamanında sevk edilmesini sağlamak amacıyla kullanılır ve lojistik operasyonların en önemli ara noktalarından biridir.

Depo
Depo, lojistik süreçte ürünlerin hammadde aşamasından üretim aşamasına veya üretimden dağıtım aşamasına kadar saklandığı stratejik alanlardır. Depolar, ürünlerin güvenli bir şekilde muhafaza edilmesi, envanter yönetiminin sağlanması ve ihtiyaç duyulduğunda sevkiyata hazır hale getirilmesi için kullanılır. Lojistik sektöründe depolama, ürünlerin doğru sıcaklık ve nem koşullarında korunmasını sağlayarak kalite kontrolüne de katkıda bulunur.

Desi
Desi, lojistik işlemlerde ürünlerin hacimsel ağırlığını ifade eden bir ölçü birimidir. Desi hesaplaması, yük taşıma ücretinin belirlenmesinde kullanılır ve ürünün taşındığı ambalajın en, boy ve yükseklik ölçülerinin santimetre cinsinden birbiriyle çarpılıp 3000’e bölünmesiyle elde edilir. Bu yöntem, özellikle hafif ama hacimli ürünlerin taşınmasında, taşıma maliyetlerinin adil bir şekilde belirlenmesini sağlar.

Doküman
Doküman, lojistik hizmetler sırasında kullanılan fatura, sevk irsaliyesi, kontrol belgesi, satın alma emri gibi çeşitli belgelerin genel adıdır. Bu belgeler, taşınan ürünlerin detaylarını ve taşınma sürecini kayıt altına alır ve yasal işlemlerin yürütülmesinde gereklidir. Dokümanların eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması, lojistik süreçlerin sorunsuz ilerlemesi açısından büyük önem taşır.

Dozvola
Dozvola, uluslararası karayolu taşımacılığında TIR’ların farklı ülkeler arasında transit geçiş yapabilmesini sağlayan bir belgedir. Bu belge, taşımacılık yapılan ülkelerden alınan izinlerle, lojistik araçlarının serbestçe geçiş yapabilmesine olanak tanır. Dozvola belgesine sahip olmayan araçlar, transit geçiş yapamaz ve bu nedenle uluslararası taşımacılık işlemlerinde bu belge büyük önem taşır.

Dağıtım Yöntemi
Dağıtım yöntemi, ürünlerin müşteriye nasıl ulaştırılacağını belirleyen lojistik sürecin bir parçasıdır. Farklı dağıtım yöntemleri, taşıma maliyetleri, hız ve müşteri ihtiyaçları göz önünde bulundurularak belirlenir. Doğrudan teslimat, çapraz sevkiyat veya üçüncü taraf lojistik (3PL) hizmetleri gibi yöntemler kullanılabilir. Dağıtım yöntemi, müşteri memnuniyetini ve lojistik maliyetlerini doğrudan etkiler.

Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing)
Dış kaynak kullanımı, lojistik süreçlerin bir kısmının veya tamamının, uzmanlaşmış üçüncü taraf bir firmaya devredilmesidir. Lojistikte dış kaynak kullanımı, depolama, taşıma ve envanter yönetimi gibi işlemleri dışarıdan bir hizmet sağlayıcıya bırakmayı ifade eder. Bu yöntem, işletmelerin kendi temel faaliyetlerine odaklanmasına olanak tanırken, lojistik operasyonların daha verimli ve maliyet etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Dağıtım Planlaması
Dağıtım planlaması, ürünlerin üretim noktasından nihai teslimat noktasına kadar olan süreçte izlenecek adımların belirlenmesi işlemidir. Bu planlama süreci, ürünlerin ne zaman, hangi araçlarla ve hangi rotalar üzerinden taşınacağını içerir. Doğru bir dağıtım planlaması, lojistik maliyetleri düşürürken müşteri memnuniyetini artırır. Ayrıca, ürünlerin talep edilen zaman diliminde ve doğru miktarda teslim edilmesi açısından kritik bir rol oynar.

Dağıtım Şeması
Dağıtım şeması, ürünlerin üretim noktasından son kullanıcıya kadar olan süreçte hangi adımlardan geçtiğini gösteren bir plandır. Bu şema, depo, taşıma ve satış noktası gibi çeşitli aşamaları ve bu aşamalar arasında izlenecek yolları içerir. Dağıtım şeması, lojistik süreçlerin daha iyi anlaşılmasına ve yönetilmesine yardımcı olur.

E

E ile Başlayan Lojistik Terimleri

Elektronik Ürün Kodu (EPC – Electronic Product Code)
Elektronik Ürün Kodu (EPC), tedarik zinciri içerisinde bir ürünün küresel ölçekte tanımlanması ve izlenmesi amacıyla kullanılan bir koddur. EPC, ürünün üretici bilgisi, ürün tipi ve seri numarası gibi bilgileri içerir ve özellikle lojistik operasyonlarında ürünlerin hızlı ve hatasız bir şekilde izlenmesini sağlar. EPC, radyo frekansı ile tanımlama (RFID) teknolojisiyle kullanılmakta olup, stok takibini ve tedarik süreçlerini hızlandırarak maliyetlerin azaltılmasına yardımcı olur.

Elleçleme (Handling)
Elleçleme, açık ve kapalı depolar, soğuk hava depoları, antrepolar gibi lojistik tesislerde bulunan ürünlerin fiziksel olarak hareket ettirilmesi, yer değiştirilmesi, ambalajlarının yeniden düzenlenmesi, kontrol edilmesi gibi tüm işlemleri kapsar. Elleçleme süreci, ürünlerin taşınmaya hazır hale getirilmesi veya depolama sırasında düzenlenmesi gibi işlemleri içerir. Bu süreç, depolama ve taşıma sırasında ürünlerin zarar görmeden, doğru ve güvenli bir şekilde yönetilmesini sağlar.

Emtia
Emtia, ticarete konu olan ve farklı üreticilerden elde edilebilen, genellikle tek tip kalitede olan temel mal veya materyallere verilen isimdir. Örneğin, altın, gümüş, petrol, bakır, şeker gibi ürünler emtia olarak sınıflandırılır. Emtialar, lojistik sektöründe taşınan ve uluslararası ticaretin temelini oluşturan mallar arasında yer alır. Bu malların taşınmasında ve depolanmasında, emtiaların özelliğine göre özel taşıma ve depolama yöntemleri kullanılması gerekebilir.

Envanter
Envanter, bir işletmeye ait tüm taşınır ve taşınmaz varlıkların kayıtlı listesidir. Lojistik açısından envanter, depoda bulunan stok miktarını ifade eder ve ürünlerin ne kadarının mevcut olduğunu, ne kadarının sipariş edildiğini veya taşınmakta olduğunu gösterir. Envanter yönetimi, müşteri taleplerine hızlı cevap vermek ve depolama maliyetlerini optimize etmek açısından büyük önem taşır. Doğru envanter yönetimi, stok fazlalığını ve stok eksikliğini önleyerek işletmenin verimliliğini artırır.

ETA (Estimated Time of Arrival)
ETA, taşınan yükün belirlenen varış noktasına tahmini ulaşma zamanını ifade eder. Bu terim, özellikle uluslararası taşımacılıkta, müşteri beklentilerinin yönetilmesi ve taşıma sürecinin planlanması açısından büyük önem taşır. ETA’nın doğru bir şekilde belirlenmesi, yükün ne zaman teslim edileceğine dair bilgi verir ve sevkiyat sürecindeki belirsizliklerin azaltılmasına yardımcı olur. ETA, müşterilere verilen taahhütlerin yerine getirilmesi ve lojistik operasyonların planlı bir şekilde yürütülmesi için kritik bir göstergedir.

Ex Beyan (Export Declaration)
Ex Beyan, bir ülke sınırları içerisinden başka bir ülkeye yapılan ihracat işlemleri sırasında doldurulması gereken resmi bir beyannamedir. Bu beyan, taşınacak olan ürünlerin türü, değeri, miktarı gibi bilgileri içerir ve ürünlerin gümrükten çıkış yapabilmesi için gereklidir. Ex Beyan, ihracatçı ile gümrük idaresi arasında bir tür resmi anlaşmayı temsil eder ve ihracat sürecinin yasalara uygun olarak yürütülmesini sağlar.

Elleçleme Maliyeti (Handling Cost)
Elleçleme maliyeti, depolama sırasında ürünlerin yer değiştirilmesi, yüklenmesi, boşaltılması veya paketlenmesi gibi işlemlerle ilgili olarak oluşan maliyetlerdir. Bu maliyetler, lojistik sürecin verimli bir şekilde yönetilmesi için minimize edilmesi gereken önemli bir unsurdur. Elleçleme maliyetleri, ürünlerin ağırlığına, hacmine ve elleçleme sürecinin zorluğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Emtia Sigortası
Emtia sigortası, ticarete konu olan malların taşınması sırasında oluşabilecek hasar, kayıp veya çalınma gibi risklere karşı sigortalanmasıdır. Bu sigorta türü, özellikle uluslararası taşımacılıkta büyük önem taşır ve malların güvenli bir şekilde alıcıya ulaştırılmasını temin eder. Emtia sigortası, lojistik firması ve gönderici arasında yapılan anlaşma ile belirlenen kapsam ve koşullara göre düzenlenir. Bu sayede taşınan malların değer kaybı durumunda oluşabilecek zararlar karşılanır.

Envanter Yönetimi (Inventory Management)
Envanter yönetimi, bir işletmenin depoladığı tüm ürünlerin, hammadde ve yarı mamullerin etkili bir şekilde planlanması, izlenmesi ve yönetilmesi sürecidir. Envanter yönetimi, müşteri taleplerine en uygun yanıtı vermek, üretim sürecinde aksaklıkları önlemek ve depolama maliyetlerini en aza indirmek amacıyla yapılır. Lojistikte envanter yönetimi, ürünlerin depoya girişinden çıkışına kadar olan tüm sürecin izlenmesi ve yönetilmesi anlamına gelir.

E-ticaret Lojistiği
E-ticaret lojistiği, çevrim içi mağazaların ve platformların satış yaptığı ürünlerin müşterilere ulaştırılması sürecidir. Bu lojistik hizmet türü, depo yönetimi, sipariş hazırlama, paketleme ve son kullanıcıya teslimat aşamalarını içerir. E-ticaretin hızlı gelişimiyle birlikte lojistik firmalarının sunduğu e-ticaret lojistik hizmetleri, ürünlerin müşterilere zamanında ve eksiksiz ulaştırılması konusunda büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, iadelerin yönetimi de e-ticaret lojistiğinin bir parçasıdır.

Eksik Yük (Partial Load)
Eksik yük, bir taşıma aracının taşıma kapasitesinin tamamını doldurmayan yükleri ifade eder. Bu tür yükler, parsiyel taşımacılık olarak bilinen taşıma yöntemiyle farklı müşterilere ait yüklerle birlikte taşınır. Eksik yük taşıması, maliyetlerin paylaşılmasına olanak tanır ve lojistik operasyonların daha ekonomik hale getirilmesini sağlar. Eksik yükler, genellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin lojistik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tercih edilir.

F

F ile Başlayan Lojistik Terimleri

Fiyat Teklifi (Quotation)
Fiyat teklifi, lojistik hizmet sağlayıcısının, müşteri tarafından talep edilen taşıma, depolama veya diğer lojistik hizmetler için sunduğu maliyet tahminidir. Fiyat teklifi, taşıma sürecinde kullanılacak yöntemler, güzergahlar, teslimat süresi ve diğer detayları içerir. Müşteri, fiyat teklifini değerlendirerek lojistik hizmet sağlayıcısının teklif ettiği maliyet ve hizmet koşullarına göre karar verir.

FCA (Free Carrier)
FCA, ihracat işlemlerinde satıcının, ürünün tüm gümrük işlemlerini tamamladıktan sonra belirlenen noktada alıcıya veya taşıyıcıya teslim etmesi anlamına gelir. Bu teslim şekli, satıcının ürünün taşıyıcıya teslim edilmesi ile birlikte tüm sorumluluğu ve riskleri alıcıya devrettiği bir teslim şeklidir. FCA, her türlü taşıma modunda kullanılabilen ve satıcının taşıma sürecinde yalnızca belirli bir noktaya kadar sorumlu olduğu bir teslim türüdür.

FIFO (First In First Out)
FIFO, stok yönetiminde ilk giren malzemenin ilk olarak çıkacağını belirten bir ilkedir. Bu yöntem, özellikle gıda ürünleri gibi raf ömrü sınırlı olan ürünlerde kullanılır ve envanterdeki ürünlerin tazeliklerini kaybetmeden önce tüketiciye ulaşmasını sağlar. FIFO, envanterin sürekli olarak güncel kalmasını ve eski ürünlerin stokta kalmamasını sağlamak amacıyla lojistik sektöründe yaygın olarak kullanılır.

Filo Yönetimi (Fleet Management)
Filo yönetimi, lojistik firmalarının sahip olduğu araçların, ekipmanların ve lojistik süreçlerin verimli bir şekilde planlanması, kontrol edilmesi ve yönetilmesi sürecidir. Filo yönetimi, araçların bakım ve onarım planlamaları, sürücülerin çalışma saatleri, yakıt tüketimi ve rota optimizasyonu gibi unsurları içerir. Doğru bir filo yönetimi, lojistik operasyonların verimliliğini artırır ve maliyetlerin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.

Forklift
Forklift, depolarda, antrepolarda ve lojistik tesislerde malzemelerin yükleme, boşaltma, taşıma ve istifleme işlemlerinde kullanılan çatallı kaldırma aracıdır. Forkliftler, özellikle ağır yüklerin kaldırılması ve taşınması gereken durumlarda kullanılır. Lojistik süreçlerde ürünlerin hızlı ve güvenli bir şekilde yer değiştirilmesini sağlayan forkliftler, elleçleme maliyetlerini ve iş gücü gereksinimlerini azaltır.

Frigo Taşıma
Frigo taşıma, bozulabilir ve sıcaklık hassasiyeti olan ürünlerin -26 dereceye kadar özel soğutuculu araçlarla taşınmasını ifade eder. Bu taşıma yöntemi, gıda ürünleri, tıbbi malzemeler ve diğer bozulabilir ürünlerin sıcaklık kontrollü bir ortamda güvenle taşınmasını sağlar. Frigo taşıma, ürünlerin kalite kaybı olmadan nihai varış noktasına ulaşmasını sağlayarak müşteri memnuniyetini artırır.

Fuar Lojistiği (Exhibition Logistics)
Fuar lojistiği, çeşitli fuar, sergi veya etkinliklerde sergilenecek olan malzemelerin taşınması, kurulumu ve gerektiğinde geri taşınması sürecini kapsar. Fuar lojistiği hizmetleri, taşınacak ürünlerin zamanında ve güvenli bir şekilde fuar alanına ulaştırılmasını, stand kurulumlarının yapılmasını ve fuar sonrası geri dönüş işlemlerini içerir. Bu hizmet, zaman hassasiyeti yüksek olan bir lojistik türüdür ve dikkatli bir planlama gerektirir.

FCL (Full Container Load)
FCL, bir konteynerin tamamen tek bir müşteri tarafından doldurulduğu ve bu şekilde taşındığı taşımacılık yöntemidir. FCL taşımacılığı, konteynerin tamamen bir göndericiye ait olması durumunda, ürünlerin daha güvenli ve hızlı bir şekilde taşınmasını sağlar. Bu yöntem, büyük miktarda yük taşımak isteyen firmalar için uygun maliyetli bir çözümdür ve sevkiyat sürecinde ürünlerin başka gönderilerle karışma riskini ortadan kaldırır.

Freight Forwarder (Taşıma İşleri Organizatörü)
Freight Forwarder, müşterinin taleplerine uygun olarak yüklerin taşınmasını organize eden ve bu süreçte lojistik operasyonları yöneten aracı firmadır. Bu firma, taşımanın planlanması, güzergah seçimi, taşıma araçlarının temini, gümrük işlemleri ve teslimat sürecinin yönetimi gibi hizmetleri sağlar. Freight forwarder, müşterilerinin yüklerini en uygun maliyet ve zamanlama ile taşıyarak lojistik süreçlerin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Free Zone (Serbest Bölge)
Serbest bölge, belirli ticaret kurallarının dışında kalan, genellikle ihracat amacıyla kullanılan ve vergi avantajları sunan özel bölgelerdir. Bu bölgelerde bulunan ürünler, gümrük vergilerinden muaf tutulur ve çeşitli ekonomik teşviklerden yararlanabilir. Serbest bölgeler, uluslararası ticaretin desteklenmesi ve yabancı yatırımların çekilmesi amacıyla kurulmuştur. Bu bölgeler, özellikle depolama, üretim ve yeniden ihracat süreçlerinde maliyet avantajı sağlar.

Freight Charge (Navlun Bedeli)
Navlun bedeli, taşınan yükün taşıma süreci boyunca oluşan taşıma maliyetidir. Bu ücret, taşıma yöntemine, mesafeye, yükün ağırlığına ve hacmine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Navlun bedeli, deniz, kara, hava veya demiryolu taşımacılığı gibi farklı taşıma modlarında belirlenir ve taşıyıcı firma tarafından talep edilir. Bu ücret, lojistik operasyonlarda maliyet analizlerinin yapılmasında önemli bir kalemdir.

Franchising Lojistik
Franchising lojistik, belirli bir lojistik markasının adını ve hizmet modelini kullanarak, bağımsız bir girişimci tarafından işletilen lojistik hizmet sunma modelidir. Franchising, özellikle yeni girişimciler için marka bilinirliği ve iş modeli avantajı sunarak, lojistik sektöründe daha hızlı büyümelerine olanak tanır. Bu modelde, franchisor (franchise veren) taraf, know-how ve iş süreçleri konusunda destek sağlar, franchising alan ise hizmeti işletir ve markanın belirlediği standartlara uygun çalışır.

Filo Sigortası (Fleet Insurance)
Filo sigortası, lojistik firmalarının sahip olduğu tüm taşıma araçlarını kapsayan bir sigorta türüdür. Bu sigorta, araçların kaza, hırsızlık, doğal afet gibi risklere karşı korunmasını sağlar. Filo sigortası, özellikle büyük araç filolarına sahip lojistik firmaları için önemlidir, çünkü tüm araçların sigorta kapsamında olması, risk yönetimi ve maliyet kontrolü açısından avantaj sağlar.

G

G ile Başlayan Lojistik Terimleri

Gabari
Gabari, karayolunda seyreden araçların yüklü veya yüksüz olarak güvenli şekilde hareket edebilmesi için belirlenen uzunluk, genişlik ve yükseklik ölçüleridir. Gabari ölçüleri, taşıtların yasal sınırlar dahilinde taşıyabilecekleri maksimum boyutları ifade eder. Özellikle gabari dışı taşımacılıkta bu sınırların aşılması durumunda özel izinler ve önlemler alınması gerekmektedir. Gabari ölçüleri, taşımacılıkta yol güvenliği ve taşınan yükün hasar görmemesi açısından kritik öneme sahiptir.

Gönderici
Gönderici, taşımacılık sürecinde mal veya ürünün taşınmasını talep eden kişiyi veya firmayı ifade eder. Gönderici, taşınacak yükün taşımacıya teslim edilmesinden sorumlu olan taraftır. Gönderici, yükün niteliklerini, miktarını ve taşıma koşullarını taşıyıcıya beyan ederek taşınmasını sağlar. Ayrıca, gönderici, taşıma sürecinde oluşabilecek zarar ve kayıplardan dolayı taşıyıcının haklarını belirleyen CMR gibi yasal belgelerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar.

Gümrük İzin Belgesi
Gümrük izin belgesi, uluslararası ticaret sırasında taşınacak ürünlerin yasal olarak geçiş yapabilmesi için gerekli olan bir belgedir. Bu belge, tüm yasal izinlerin alındığını ve ürünlerin serbestçe ithal veya ihraç edilebileceğini gösterir. Gümrük izin belgesi, yüklerin sınırdan geçişi sırasında yetkililere sunularak ürünlerin gümrük işlemlerinin tamamlandığını kanıtlar. Bu belgeye sahip olmadan uluslararası taşımacılık yapılması mümkün değildir.

Gizli Hasar
Gizli hasar, taşıma sürecinde taşınan yükün dış görünüşünde herhangi bir zarar olmamasına rağmen, iç kısmında meydana gelen hasarları ifade eder. Bu tür hasarlar, yük teslim edildikten ve ambalajı açıldıktan sonra fark edilebilir. Gizli hasarın tespiti ve taşımacılık sırasında oluşan bu tür zararların sorumluluğunun belirlenmesi için, taşıyıcı ve gönderici arasında yapılacak olan anlaşmalar ve sigorta poliçeleri büyük önem taşır.

Güzergah
Güzergah, bir kişinin, malın veya taşıma aracının başlangıç noktasından teslimat noktasına kadar izleyeceği rotayı ifade eder. Lojistik süreçlerde, güzergahın doğru bir şekilde belirlenmesi, taşımacılığın maliyetini ve süresini doğrudan etkiler. Özellikle gabari dışı taşımacılıkta, güzergah üzerinde köprü, tünel gibi geçişe engel olabilecek unsurların değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle güzergah planlaması, lojistik operasyonlarda verimlilik ve güvenlik açısından kritik öneme sahiptir.

GPRS (General Packet Radio Service)
GPRS, lojistik süreçlerde taşınan yüklerin konum verilerini GSM şebekesi üzerinden ileten bir veri aktarım teknolojisidir. Bu teknoloji, lojistik operasyonlarda araç ve yüklerin anlık olarak izlenmesine ve rota optimizasyonu yapılmasına olanak tanır. GPRS, sevkiyat sırasında meydana gelebilecek gecikme ve sapmaların kontrol edilmesini ve taşıma sürecinin daha verimli hale getirilmesini sağlar.

Grupaj (Consolidation)
Grupaj, taşımacılıkta aynı güzergah üzerinde bulunan ve birden fazla müşteriye ait yüklerin bir araya getirilerek aynı taşıma aracı ile taşınması işlemidir. Bu yöntem, taşıma maliyetlerini düşürmek ve araçların kapasitesini verimli kullanmak amacıyla uygulanır. Grupaj taşımacılığı, küçük miktardaki yüklerin ekonomik bir şekilde taşınmasını sağlar ve müşterilere daha uygun taşıma maliyetleri sunar. Grupaj, genellikle parsiyel yük taşımacılığı ile karıştırılır ancak belirli bir rota üzerindeki yüklerin konsolide edilmesi anlamına gelir.

Güvenli Bölge (Secure Zone)
Güvenli bölge, belirli bir nedenle özel olarak tanımlanmış, ürünlerin veya malzemelerin geçici olarak depolanması için ayrılmış alanlardır. Bu bölgeler, taşınan ürünlerin güvenliğini sağlamak amacıyla güvenlik önlemleriyle donatılmıştır ve belirli risklere karşı koruma sağlar. Özellikle yüksek değerli, tehlikeli veya hassas ürünlerin depolanmasında güvenli bölgeler tercih edilir.

Gümrük Beyannamesi
Gümrük beyannamesi, uluslararası ticarette ithalatı veya ihracatı gerçekleştirilecek olan mal veya ürünlerin gümrük idaresine bildirildiği resmi bir belgedir. Bu beyanname, taşınacak ürünlerin cinsi, değeri, menşei ve diğer bilgilerini içerir ve gümrük vergilerinin hesaplanması için kullanılır. Gümrük beyannamesi, uluslararası taşımacılık sürecinde yasal gerekliliklerin yerine getirilmesi ve malların serbest dolaşıma girebilmesi için zorunlu bir belgedir.

Gabari Dışı Taşıma (Out-of-Gauge Transport)
Gabari dışı taşıma, standart taşıma araçları ve yolların boyutlarına ve ağırlık sınırlamalarına uymayan, özel izin gerektiren yüklerin taşınmasını ifade eder. Bu tür taşımacılıkta, yüklerin boyutları ve ağırlığı normal taşıma limitlerinin üzerinde olduğu için özel taşıma planlaması yapılır ve güzergah üzerinde belirli önlemler alınır. Gabari dışı taşıma, genellikle ağır sanayi ekipmanları, büyük yapı malzemeleri ve benzeri yüklerin taşınmasında kullanılır.

Geçici Depolama Yeri (Temporary Storage Area)
Geçici depolama yeri, uluslararası taşımacılıkta gümrük işlemleri tamamlanana kadar ürünlerin geçici olarak muhafaza edildiği depo alanıdır. Bu alanlar, ürünlerin gümrük sürecine uygun şekilde bekletilmesini ve gerekirse kontrol edilmesini sağlar. Geçici depolama yerleri, ürünlerin serbest dolaşıma girmeden önce geçici olarak tutulduğu yerlerdir ve gümrük idaresi tarafından denetlenir.

Gelen Evrak Yönetimi (Inbound Document Management)
Gelen evrak yönetimi, lojistik süreçte tedarikçiden veya gönderici firmadan gelen tüm belgelerin işlenmesi ve kaydedilmesi sürecidir. Bu belgeler, taşıma belgeleri, fatura, sevk irsaliyesi ve ithalat belgeleri gibi evrakları içerir. Gelen evrak yönetimi, ürünlerin yasal ve lojistik açıdan doğru bir şekilde işlenmesini sağlamak için önemlidir ve süreçte oluşabilecek gecikmeleri ve hataları önler.

H

H ile Başlayan Lojistik Terimleri

Hammadde: Üretim sürecinde kullanılan temel malzemelerdir.

Hasar: Lojistik süreçler esnasında üründe meydana gelen her türlü değer kaybına yol açan zarar.

I – İ

I – İ ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

IATA: Uluslararası havayolu lojistiğini denetleyen uluslararası bir örgüttür.

İhracat: Malların bulunduğu ülkeden başka bir ülkeye gönderilmesi.

İthalat: Malların başka bir ülkeden mevcut ülkeye getirilmesi.

K

K ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Kabotaj: Deniz ticaretinde bir ülkenin iç taşımasını sadece kendi bayrağını taşıyan taşıyıcılara verme hakkı.

Karma Taşımacılık: Aynı lojistik sevkiyat içinde en az iki farklı taşımacılık sistemi kullanılması durumudur.

L

L ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Low-bed (Deve Boynu Treyler): Gabari dışı ve ağır yüklerin taşınmasında kullanılan yarı römork tipi araç.

Lojistik Yönetimi: Üretimden tüketiciye kadar ürünün geçirdiği sürecin verimli şekilde planlanması, uygulanması ve denetlenmesi.

P

P ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Parsiyel Taşımacılık: Aynı güzergah üzerindeki farklı müşterilere ait yüklerin aynı TIR ile taşınması.

Paletleme: Ürünün taşınabilmesi ve depolanabilmesi için paletlerin üzerinde istiflenmesi.

R

R ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Römork: Kendine ait tekerlekleri olan ve çekici bir araç tarafından çekilen, yük taşıma işlevine sahip taşıma aracı.

Rotalama: Yükün başlangıç noktasından teslim noktasına kadar hangi güzergahı izleyeceğinin planlanması.

S – Ş

S – Ş ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Serbest Bölge: Ülkenin ticari ve iktisadi kurallarının dışında kalan ve genellikle liman veya havaalanı yakınında kurulan bölgelerdir.

Stok Kontrol: Stok fazlalığı ya da eksikliğine sebep olmayacak şekilde planlama yapılması ve düzenli denetim.

T

T ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Tedarik Zinciri: Ürünün tedarikçisinden tüketiciye kadar olan sürecinde yer alan tüm birimlerin ve unsurların oluşturduğu zincir.

Tehlikeli Madde: Taşıma ve depolama süreçlerinde özel kurallara tabi olan, çevre ve insan sağlığı için risk teşkil eden maddeler.

V

V ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Vinç: Ağır yükleri kaldırma ve bir yerden başka bir yere taşıma amacıyla kullanılan araç.

Y

Y ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Yük: Taşınan mal, ürün veya eşyadır.

Yükleme: Malın lojistik araçlara güvenli bir şekilde yüklenmesi işlemidir.

Z

Z ile Başlayan Lojistik Terimleri Nelerdir?

Zararlı Madde
Zararlı madde, taşınma veya depolanma sırasında sağlık, güvenlik ve çevre açısından risk oluşturan maddelere verilen genel bir isimdir. Bu maddeler, taşıma ve depolama sırasında özel önlemler alınmasını gerektirir ve belirli standartlara tabi tutulur. Zararlı maddeler, kimyasal tehlikeler barındırabilir ve bu nedenle taşınma sürecinde uygun ambalajlama, işaretleme ve belgelerle taşınması zorunludur.

Zeyilname (Endorsement)
Zeyilname, sigorta poliçesinde meydana gelen değişikliklerin belirtildiği ek belgedir. Taşıma sürecinde, sigorta kapsamına alınan ürünlerde veya taşıma koşullarında bir değişiklik yapılması gerektiğinde zeyilname düzenlenir. Bu belge, sigorta poliçesinin geçerliliğini sürdürmesi ve değişikliklerin resmi olarak kaydedilmesi için kullanılır. Lojistik süreçlerde olası risklerin güncellenmesi açısından zeyilname büyük önem taşır.

Zaman Çizelgesi (Timeline)
Zaman çizelgesi, lojistik operasyonlarda belirli işlemlerin ne zaman yapılacağını gösteren bir planlama aracıdır. Bu çizelge, taşıma, depolama, gümrükleme ve teslimat gibi süreçlerin belirli bir sıra ile gerçekleştirildiği zaman dilimlerini içerir. Zaman çizelgesi, lojistik operasyonların planlı ve zamanında yürütülmesini sağlamak amacıyla kullanılır ve müşteri taleplerine uygun teslimatın gerçekleşmesini sağlar.

Zamanında Teslimat (Just in Time – JIT)
Zamanında teslimat, üretim ve dağıtım süreçlerinde stok maliyetlerini minimize etmek amacıyla, ürünlerin talep edildiği anda ve miktarda teslim edilmesini ifade eden bir lojistik yöntemidir. JIT, depolama maliyetlerini düşürürken, lojistik sürecin etkinliğini ve hızını artırır. Bu yöntem, özellikle üretim süreçlerinde, hammaddelerin veya bileşenlerin gereksinim duyulduğu anda tesise ulaştırılmasını sağlayarak üretim hattının kesintisiz çalışmasını amaçlar.

Zorunlu Güzergah
Zorunlu güzergah, belirli bir yükün taşınması sırasında resmi makamlarca belirlenen ve sadece bu güzergah üzerinden taşınmasına izin verilen rotayı ifade eder. Özellikle tehlikeli madde taşımacılığında, güvenlik açısından belirli yolların kullanılması zorunlu olabilir. Bu güzergahlar, risklerin minimize edilmesi ve taşımacılığın güvenli bir şekilde gerçekleşmesi amacıyla seçilir.

Zarar Tespiti (Damage Assessment)
Zarar tespiti, taşınma veya depolama sırasında meydana gelen hasarların boyutunun ve maliyetinin belirlenmesi işlemidir. Bu tespit, taşıma sırasında oluşabilecek hasarlar için sigorta tazminatının hesaplanması amacıyla yapılır. Zarar tespiti, lojistik süreçlerin şeffaflığını sağlamak ve taşıyıcı, gönderici ya da alıcı arasındaki anlaşmazlıkların çözülmesine yardımcı olmak açısından önemlidir.

Zirai Karantina
Zirai karantina, uluslararası taşımacılıkta bitkisel ürünlerin, zararlı organizmaların yayılmasını önlemek amacıyla belirli bir süre boyunca bekletilmesi veya kontrol edilmesi sürecidir. Bu süreç, tarım ürünlerinin ithalat ve ihracatında uygulanır ve gıda güvenliği ile tarım ürünlerinin sağlıklı şekilde taşınmasını amaçlar.

Zincir Sorumluluğu (Chain of Responsibility)
Zincir sorumluluğu, lojistik süreçlerde, taşınan yükün tüm tedarik zinciri boyunca güvenliğinden ve yasalara uygun taşınmasından sorumlu olan tarafların sorumluluklarını ifade eder. Taşıyıcı, gönderici, alıcı ve diğer lojistik sağlayıcılar bu zincir içerisinde yer alır ve her biri yükün güvenli ve hasarsız şekilde taşınmasını sağlamakla yükümlüdür.